CZYM JEST MEDIACJA ?

Mediacja to dobrowolny i poufny proces z udziałem stron będących w konflikcie oraz bezstronnego mediatora.

Mediacja to proces nastawiony na porozumienie – kompromis korzystny dla obu stron. Mediator prowadzący proces mediacji ułatwia stronom dojście do porozumienia poprzez tworzenie bezpiecznej i poufnej atmosfery, jest neutralny – nie narzuca swojego punktu widzenia i swoich rozwiązań, jest bezstronny – dba o równowagę/równorzędność stron w trakcie całego procesu.

KIM JEST MEDIATOR ?

Mediator– osoba postronna i neutralna osoba profesjonalnie przygotowana do pomocy w komunikacji ludziom znajdującym się w konflikcie.

Z pomocą mediatora strony konfliktu wypracowują własne rozwiązanie problemu, nie będąc oceniane ani krytykowane.

Mediator pomaga:

• Porozumieć się w atmosferze wzajemnego szacunku
• Dotrzeć do potrzeb i oczekiwań każdej ze stron
• Zrozumieć stanowisko drugiej strony
• Znaleźć rozwiązania akceptowalne dla wszystkich
• Uzgodnić warunki ugody

ZASADY MEDIACJI

BEZSTRONNOŚĆ – mediator nie ocenia, nie krytykuje, nie jest stronniczy, nie wydaje opinii, nie opowiada się za żadna ze stron konfliktu.

NEUTRALNOŚĆ – mediator nie opowiada się za żadną ze stron konfliktu i w równym stopniu angażuje się w pomoc dla każdej z nich. Nie podejmuje decyzji, nie ocenia składanych propozycji lecz towarzyszy stronom w samodzielnym uzgodnieniu odpowiadających im ustaleń. Odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu oraz za kształt porozumienia spoczywa na stronach.

DOBROWOLNOŚĆ – udziału w mediacji – strony uczestniczą w procesie mediacji w własnej woli. W każdej chwili na każdym etapie mogą z niego zrezygnować.

POUFNOŚĆ i NIEFORMALNOŚĆ – postępowania mediacyjnego – mediator może przekazać na zewnątrz tylko to co zostanie uzgodnione i na co uzyska zgodę stron.

AKCEPTOWALNOŚĆ – mediator powinien być zaakceptowany przez strony, nikt nie ma prawa narzucać wyboru mediatora. Każda ze stron ma prawo poprosić o zmianę mediatora. Proces mediacji kieruje się też pewnymi regułami i zasadami. Zostają one ustalone na początku wspólnego posiedzenia i zaakceptowane przez wszystkich uczestników mediacji. W przypadku braku akceptacji reguł i zasad mediacja nie może być przeprowadzona.

POSTĘPOWANIE W DOBREJ WIERZE – uczciwość, mówienie prawdy, niemanipulowanie.

POSZANOWANIE GODNOŚCI każdego z uczestników postępowania mediacyjnego.

JAK SKORZYSTAĆ Z MEDIACJI

MEDIACJA UMOWNA:

Aby zgłosić sprawę do mediacji, należy wybrać jeden z ośrodków mediacyjnych, a następnie telefonicznie, bądź drogą mailową skontaktować się z mediatorem. Dalsza procedura jest uzależniona od reguł przyjętych w danym ośrodku

MEDIACJA NA PODSTAWIE POSTANOWIENIA SĄDU:

O ile strony nie zawarły umowy o mediację przed wszczęciem postępowania sądowego, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wdrożyć tę instytucję w toku procesu. Inicjatywa w kierunku oddania sprawy do mediacji należeć będzie przede wszystkim jednak do sądu. On to właśnie po wstępnym zapoznaniu się z pozwem lub wnioskiem wraz z załącznikami dokona oceny czy sprawa nadaje się do mediacji (art. 1838 § 1 kpc). Sąd nie musi przy tym wcześniej wysłuchiwać stanowisk stron. Może natomiast na posiedzeniu niejawnym wydać postanowienie o skierowaniu stron do mediacji (art. 1838 § 3 kpc).

PRZECIWWSKAZANIA DO MEDIACJI

Wprowadzając instytucję mediacji do postępowania cywilnego w sprawach rodzinnych ustawodawca wyłączył z mediacji jedynie sprawy, co do których nie jest możliwe zawarcie przez strony ugody.

Tymczasem praktyka mediacji wskazuje, iż w pewnych sytuacjach mediacja nie powinna być prowadzona, bowiem będzie nie tylko nieskuteczna, lecz również może być niebezpieczna, prowadząc do porozumień krzywdzących lub nadużywających jedną ze stron.

Do przeciwwskazań można zatem zaliczyć sprawy, w których:

• Jedna lub obie strony są uzależnione od alkoholu lub środków psychoaktywnych;
• Jedna lub obie strony cierpią na chorobę psychiczną lub silne zaburzenia emocjonalne;
• Występuje znacząca nierównowaga siły między stronami, która w praktyce uniemożliwia negocjowanie z równej pozycji;
• W rodzinie ma lub miała miejsce przemoc.

Powyższy katalog spraw łączy ograniczenie racjonalności, trudność lub brak możliwości przyjmowania odpowiedzialności za swoje czyny i upośledzenie równoprawnego podejmowania decyzji. Mediacja może być również niewskazana, kiedy silne emocje jednej lub obu stron lub niedawne traumatyczne przeżycia utrudniają świadomy, racjonalny osąd i skupienie się na przyszłości. Taki stan rzeczy może mieć miejsce na przykład w pierwszym etapie emocjonalnego rozstania. Kierowane wówczas do mediacji strony mogą czasowo nie być w stanie uczestniczyć w niej i odnieść korzyści z próby polubownego rozwiązania sporu. Jednakowoż w późniejszym okresie, po dojściu do równowagi i emocjonalnej stabilizacji, mogą być w pełni gotowe i predysponowane do udziału w mediacji. Z tego też względu stoję na stanowisku, iż stronom winna przysługiwać więcej niż jednokrotna możliwość zwrócenia się o pomoc do mediatora. *

SĄD A MEDIACJA – RÓŻNICE:

Kryterium	Sąd	Mediacja
osoba trzecia w sporze	władza sędziego (wskazany przez sąd)	neutralny mediator -wybrany przez strony
miejsce	w sądzie -publiczne rozpatrywanie	u mediatora- poufne i prywatne
procedura	sformalizowana	nieformalna
postawa stron sporu	konfrontacja stanowisk	wspólne poszukiwanie rozwiązań
rola prawników	walka o korzystny wyrok dla stron	doradztwo w celu zawarcia ugody
czas postępowania	Długi ( kilka miesięcy)	Krótki (kilka dni)
wyniki sporu	wyrok (wygrany – przegrany)	ugoda (wygrany – wygrany)
koszty	wysokie (wpis sądowy, prawnicy)	niskie

* Mediacja w sprawach rodzinnych / Agata Gójska ; Ministerstwo Sprawiedliwości. Stan prawny na 1 grudnia 2012 r. Warszawa : Ministerstwo Sprawiedliwości, 2012, s. 8. Seria: Mediacje w Polskim Systemie Prawa